ظرفیت گرمایی و گرمای ویژه دو مفهوم مهم در فیزیک حرارتی هستند که برای توصیف خواص حرارتی مواد استفاده می‌شوند. این دو مفهوم به طور خاص در مطالعه انتقال حرارت و تعیین رفتار حرارتی مواد در تغییر دما مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ظرفیت گرمایی معمولاً به صورت ساده به عنوان میزان حرارت مورد نیاز برای گرم کردن یک واحد جرم از ماده در یک درجه دمای معین تعریف می‌شود. به عبارت دیگر، این مفهوم نشان می‌دهد که چقدر انرژی حرارتی برای تغییر دمای مواد مورد نیاز است. واحد این میزان انرژی به جول بر کیلوگرم (J/kg.K) است. ظرفیت گرمایی به طور عمومی بر اساس جرم ماده وابسته است، به این معنی که مواد با جرم بیشتر ظرفیت گرمایی بیشتری دارند. این ویژگی می‌تواند در مطالعه انتقال حرارت و تعیین رفتار حرارتی مواد بسیار مفید باشد.
گرمای ویژه نیز به عنوان نسبت مقدار حرارت مورد نیاز برای گرم کردن یک واحد جرم از ماده به مقدار جرم آن در یک درجه دمای معین تعریف می‌شود. به عبارت دیگر، این مفهوم نشان می‌دهد که برای تغییر دمای یک واحد جرم از ماده چه مقدار حرارت لازم است. واحد این مقدار حرارت به جول بر کیلوگرم بر درجه سانتیگراد (J/kg°C) است. گرمای ویژه نیز وابسته به خصوصیات ماده است و می‌تواند در تحلیل انتقال حرارت و رفتار حرارتی مواد مفید باشد.
ظرفیت گرمایی و گرمای ویژه معمولاً به صورت ثابت در نظر گرفته می‌شوند، یعنی در دماهای مختلف ثابت باقی می‌مانند. با این حال، باید توجه داشت که برای برخی مواد، این مقادیر با تغییر دما تغییر می‌کنند و باید این تغییرات را در نظر گرفت. به این نوع مواد مواد دمایی گفته می‌شود و در تحلیل انتقال حرارت و رفتار حرارتی مواد باید به طور دقیق در نظر گرفته شوند.
در نتیجه، ظرفیت گرمایی و گرمای ویژه دو مفهوم کلیدی در فیزیک حرارتی هستند که برای توصیف خواص حرارتی مواد استفاده می‌شوند. این مفاهیم با توجه به جرم و درجه دمای ماده، میزان انرژی حرارتی و مقدار حرارت لازم برای تغییر دما را تعیین می‌کنند. با در نظر گرفتن این مفاهیم، می‌توان رفتار حرارتی مواد را در تحلیل انتقال حرارت و تغییر دما بررسی کرد.
