انبساط سطحی و حجمی دو پدیده فیزیکی هستند که در اثر تغییر دما یا فشار در مواد رخ می‌دهند. انبساط سطحی به افزایش مساحت سطح یک ماده در اثر افزایش دما گفته می‌شود، در حالی که انبساط حجمی به افزایش حجم یک ماده در اثر افزایش دما گفته می‌شود.
انبساط سطحی یک پدیده مهم در فیزیک است که در بسیاری از مواد اتفاق می‌افتد. وقتی دما یک ماده افزایش می‌یابد، اتم‌ها و مولکول‌ها درون آن به شدت حرکت می‌کنند و فاصله بین آن‌ها افزایش می‌یابد. این افزایش فاصله باعث افزایش مساحت سطح ماده می‌شود. به عبارت دیگر، به ازای افزایش دما، ماده به صورت قابل ملاحظه‌ای گسترش می‌یابد و مساحت سطح آن افزایش می‌یابد. این پدیده ممکن است در مواد جامد، مایع یا گازی رخ دهد.
انبساط حجمی نیز پدیده‌ای است که در اثر افزایش دما در مواد رخ می‌دهد. وقتی دمای ماده افزایش می‌یابد، اتم‌ها و مولکول‌ها درون آن به شدت حرکت می‌کنند و فاصله بین آن‌ها افزایش می‌یابد. این افزایش فاصله باعث افزایش حجم ماده می‌شود. به عبارت دیگر، هرچقدر دما افزایش یابد، ماده به صورت قابل ملاحظه‌ای گسترش می‌یابد و حجم آن افزایش می‌یابد. این پدیده نیز ممکن است در مواد جامد، مایع یا گازی رخ دهد.
در علم فيزيک، انبساط سطحي نه تنها به ماده‌اي كه تغيير حجم مي‌دهد، بلكه به ماده‌اي كه تغيير شكل مي‌دهد نيز گفته مي‌شود. در نتيجه نمي‌توان گفت كه انبساط سطحي همواره نتيجه‌اي از افزايش دما باشد. براي مثال شكل‌هاي سراميك و بعضاً از فلزها هنگام گرم شدن تغيير شكل مي‌دهند. یک مثال دیگر انبساط سطحی، انبساط آب است. آب در دماهای پایین‌تر از 4 درجه سانتی‌گراد انبساط می‌یابد ولی در دماهای بالاتر از 4 درجه سانتی‌گراد، انقباض می‌کند. این پدیده باعث فروپاشی سطح‌های یخ می‌شود.
در مواد جامد، انبساط سطحی و حجمی به علت حرکت اتم‌ها و مولکول‌ها درون ماده رخ می‌دهند. در مواد مایع، این حرکت به دلیل وجود فضای خالی بین ذرات مواد رخ می‌دهد. و در مواد گازی، به دلیل ذراتی که در همان فضای مواد وجود دارند. این حرکت ذرات درون مواد باعث تغییر حجم و سطح ماده در اثر تغییر دما می‌شود.
به طور خلاصه، انبساط سطحی و حجمی دو پدیده فیزیکی هستند که در اثر افزایش دما در مواد رخ می‌دهند. این پدیده‌ها در مواد جامد، مایع و گازی قابل مشاهده هستند و به علت حرکت ذرات درون مواد، حجم و سطح ماده را تغییر می‌دهند.
